Voor cybercriminelen is identiteitsdiefstal een “big business”, in de schimmige wereld van het internet zijn persoonsgegevens namelijk veel geld waard. Voor steeds meer diensten op internet worden persoonlijke gegevens gebruikt voor het verifiëren van uw identiteit. Hierdoor neemt de kans om slachtoffer te worden van identiteitsfraude en identiteitsdiefstal alleen maar toe. Ook de tactieken om persoonlijke gegevens buit te maken voor fraude worden steeds gehaaider. Ga daarom voorzichtig met uw persoonsgegevens om.
Maar wat is identiteitsfraude nu precies? En hoe kan men slachtoffer worden van identiteitsdiefstal, en wat zijn de gevolgen? Het fenomeen internetfraude en cybercrime is helaas een item waar vaak (nog) té weinig aandacht aan wordt geschonken. Buiten dat zijn veel mensen zich niet bewust van de enorme gevolgen die identiteitsfraude en identiteitsdiefstal teweeg kunnen brengen. Vandaar dat de Rijksoverheid, de Politie en consumentenprogramma’s steeds meer aandacht besteden aan de bescherming van identiteitsgegevens.
Wat is identiteitsfraude en identiteitsdiefstal?
De termen identiteitsfraude en identiteitsdiefstal zorgen nogal eens voor verwarring. Ondanks dat beide termen onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden zit er toch wel enig verschil tussen. In het Wetboek van Strafrecht komt identiteitsfraude namelijk niet specifiek voor. Identiteitsdiefstal, valsheid in geschrifte en oplichting daarentegen wel, waarbij fraude met identiteitsgegevens vaak onder de strafmaat oplichting valt.
Bij identiteitsfraude is er sprake van onrechtmatig gebruik van iemand zijn identiteit. En bij identiteitsdiefstal gaat het om het stelen of verkopen van persoonsgegevens. Beide vormen van cybercriminaliteit zijn dan gewoon ook strafbaar. Om het artikel overzichtelijk te houden is het op gedeeld in de volgende categorieën.
- Hoe komen oplichters aan uw identiteitsgegevens?
- Wat zijn de gevolgen van identiteitsdiefstal en fraude?
- Hoe kunt u identiteitsdiefstal herkennen en voorkomen?
- Wat te doen als u slachtoffer bent van identiteitsfraude?
- Extra tips om fraude en diefstal van uw identiteit te voorkomen?
Hoe komen oplichters aan uw identiteitsgegevens?
Net als in onze fysieke wereld maken oplichters op internet gebruik van diverse trucs om identiteitsgegevens te stelen. Dit varieert simpelweg van het stelen van uw rijbewijs, paspoort of identiteitskaart. Maar dat valt natuurlijk al snel op, daarom worden er veel geniepigere technieken gebruikt om persoonlijke gegevens en identiteitsdocumenten te bemachtigen. Dit is bijvoorbeeld het onopgemerkt skimmen van documenten.
De simpelste methode is het vragen naar een kopie of het afgeven van een identiteitsbewijs. Met een kopie zonder watermerk of zwartgemaakte gegevens kan makkelijk fraude worden gepleegd. Daarom heeft de Rijksoverheid een app KopieID beschikbaar gesteld waarmee u uw identiteit beter kunt beschermen.
Via internet is het voor cybercriminelen een stuk eenvoudiger om identiteitsgegevens te stelen. Phishing en pharming zijn wellicht de meest bekende voorbeelden. Maar ook via malware kunnen identiteitsgegevens eenvoudig gestolen worden. En net als in fysieke wereld zijn er op internet oplichters actief die kopieën van identiteitspapieren ronselen. Dit zijn bijvoorbeeld malafide verkopers op Marktplaats of andere veilingsites.
Wat zijn de gevolgen van identiteitsdiefstal en fraude?
De gevolgen van identiteitsdiefstal en fraude die de oplichters daarmee plegen kunnen enorm zijn. In het ergste geval kan het zo problematisch zijn dat het een directe impact heeft op uw persoonlijke leven. Denk aan een ernstig misdrijf waarbij uw persoonsgegevens misbruikt zijn of leningen die op uw naam worden afgesloten met alle financiële gevolgen van dien. Onderstaand een opsomming van de mogelijke gevolgen.
- U ontvangt brieven, facturen, offertes en/of contracten waarvan u niets afweet.
- Er vinden automatische incasso’s plaats van onbekende aankopen of afname van diensten.
- U ontvangt verkeersboetes van het CJIB omtrent overtredingen die niet door u begaan zijn.
- Problemen met het afsluiten van een lening omdat er een BKR registratie actief blijkt te zijn.
- Hierdoor kunt u onder verscherpt toezicht van de FIOD of Belastingdienst komen te staan.
- U wordt verdacht van criminele activiteiten en komt daardoor in aanraking met politie of justitie.
- De gegevens van bijvoorbeeld uw DigiD zijn bij de overheid aangepast zonder dat u het weet.
- U ontvangt brieven incassobureaus of deurwaarders omdat er bepaalde schulden openstaan.
- Bij de gemeente staat u onder een ander adres ingeschreven of erger u bent uitgeschreven.
Hoe kunt u identiteitsdiefstal herkennen en voorkomen?
In het stukje hierboven hebben we een diversiteit aan signalen beschreven waaraan u identiteitsfraude en identiteitsdiefstal kunt herkennen. Maar in dergelijke situaties is het kwaad al geschied en bent u helaas al slachtoffer geworden van identiteitsfraude of andere vorm (cyber)criminaliteit. Daarom is het voorkomen van mogelijke fraude met uw identiteit dan ook van groot belang.
Het klinkt misschien heel bot, maar de bescherming van uw identiteit en persoonsgegevens ligt grotendeels in uw eigen handen. Anders is het natuurlijk als uw identiteit is gestolen via een hack of datalek. Maar wat kunt u nu zelf doen om diefstal van uw identiteit te voorkomen?
- Maak een kopie van uw identiteitsbewijs onbruikbaar door het burgerservicenummer door te strepen.
- Gooi persoonlijke documenten alleen weg als deze volledige onleesbaar (versnipperd) zijn.
- Laat bij verlies op diefstal van uw betaalpassen deze direct bij uw bank blokkeren.
- Meld verloren of gestolen identiteitsbewijzen en bankpassen altijd bij de politie, bank en/of gemeente.
- Geef een verhuizing vroegtijdig door om te voorkomen dat post in verkeerde handen kan komen.
- Beveilig uw brievenbus zodat hengelaars niet uw post uit uw brievenbus kunnen halen.
- Gooi nooit een computer weg met gegevensdragers waarop persoonlijke gegevens staan.
Wat te doen als u slachtoffer bent van identiteitsfraude?
Als u het vermoeden heeft dat u slachtoffer bent van identiteitsfraude onderneem dan zo snel mogelijk actie. Des te langer u wacht des te groter kunnen de gevolgen zijn. Ook is het verzamelen van bewijzen van essentieel belang, gooi uit schaamte of paniek dus nooit zomaar mogelijke bewijzen weg. Voor hulp is het ook verstandig een familielid of vertrouwenspersoon te raadplegen die u kunt bijstaan.
- Doe aangifte bij de politie, dit kan ook online via https://www.politie.nl/mijnpolitie
- Wees voorzichtig met een online aangifte als bijvoorbeeld uw DigiD is gehackt.
- Stel uw gemeente op de hoogte dat u slachtoffer bent geworden van identiteitsfraude.
- Stel het CMI – (Centraal Meldpunt Identiteitsfraude- en fouten) op de hoogte.
- Controleer uw bankafschriften of via internetbankieren de uitgevoerde transacties.
- Laat bankpassen blokkeren indien u deze heeft verloren of zijn gestolen.
Extra tips om fraude en diefstal van uw identiteit te voorkomen?
√ Berg paspoorten, identiteitsbewijzen en belangrijke documenten met persoonsgegevens altijd op een veilige plaats op. Dit geldt ook als u bijvoorbeeld op vakantie of zakenreis bent.
√ Wees alert bij het afgeven van uw identiteitsbewijs voor een kopie en stuur deze nooit naar verkopers of handelaars op het internet. Maak een kopie ook altijd onbruikbaar voor oplichters met een mededeling of watermerk. Ook is het verstandig om uw burgerservicenummer onzichtbaar te maken.
√ Zorg bij het opruimen van papieren er altijd voor dat belangrijke documenten onleesbaar worden gemaakt. Versnipper dus altijd kopieën van identiteitsbewijzen, polissen en andere belangrijke documenten.
√ Pas op met wat u deelt op social media, zodat persoonlijke gegevens niet in verkeerde handen terecht komen. Het spreekt natuurlijk voor zich dat u nooit belangrijke identiteitsdocumenten of andere persoonlijke gegevens deelt op social media netwerken.
- Identiteitsdiefstal melden bij Facebook
- Identiteitsdiefstal melden bij Twitter
- Identiteitsdiefstal melden bij Instagram
- Identiteitsdiefstal melden bij Google
√ Zorg dat de beveiliging van uw computer op orde is, tegenwoordig zijn er beveiligingspakketten die een extra module voor identiteitsbescherming aan boord hebben.
√ Geef nooit persoonlijke en vertrouwelijke gegevens door aan bedrijven die zich voordoen als een bank of welke organisatie dan ook. Dit geldt voor zowel de benadering via telefoon als via de e-mail.
√ Geef nooit gebruikersnamen, wachtwoorden, burgerservicenummers, bankrekeningnummers en pincodes aan derden. Dit zijn persoonsgegevens die alleen voor u van belang zijn.
√ Tot slot is waakzaamheid en een gezonde dosis achterdocht de beste remedie tegen identiteitsfraude en identiteitsdiefstal. Onze slogan is niet voor niets “Stay Secured, Stay Assured“.
